પૉઝિટિવિટી અને ઝિંદાદિલીથી ભરપૂર જયવતીબહેનને પ્રેમપૂર્વક પ્રણામ
હું એમને મળી ત્યારે તેઓ પગની તકલીફથી પીડાતાં હતાં. ઘરમાં અશોકભાઇની તબિયત પણ સારી ન હતી. બંને દીકરીઓ પરદેશ, છતાં કોઇ ઉદ્વેગ નહીં. ન કોઇ નબળી વાત કે ન કોઇ કૃત્રિમ ઉત્સાહ. શાંતિથી જીવે. કંઇ ને કંઇ લખતા હોય. ‘જન્મભૂમિ’માં ફોન કરે ત્યારે કોઇ નાની મઝાની વાતથી મન ખુશ કરી દે. થોડો વખત થાય એટલે મળવા બોલાવે. કહે, ‘હું આવી શકતી હોત તો હું જ આવત.’ જીવનને સ્વીકારવાનો અને આનંદમાં રહેવાનો અભિગમ સ્વભાવમાં એવો વણાઇ ગયેલો કે તેમની વાતો અને લખાણમાંથી તો નીતરે જ, પણ આસપાસના લોકોને પણ તાજા કરી દે.
તેમના છેલ્લા બે પુસ્તકો લખાતાં હતાં ત્યારે અમારે વધારે નજીક રહેવાનું થયું. જયવતીબહેનનો આગ્રહ, કે મારે લેખો વાંચી જવા, સૂચનો આપવાં, સંખ્યા અને અનુક્રમ ગોઠવવામાં મદદ કરવી અને છેલ્લું પ્રૂફ જોઇ-તપાસી ‘બધું બરાબર છે’ની મહોર મારવી. હું હસું, ‘જયવતીબહેન, તમે મને ખોટી ચડાવો છો. તમને સૂચનો આપવાનું મારું શું ગજું ?’ ત્યારે પીઠ પર હાથ મૂકે, ‘એ મને નક્કી કરવા દો.’
આ પુસ્તકોમાંથી ઝીણવટથી પસાર થઇ ત્યારે હું ગુજરાતી સાહિત્યથી સારી એવી પરિચિત થઇ હતી. ફિલગુડ અને બી પોઝિટિવ પ્રકારનાં અનુવાદનાં પુસ્તકો મોટા પ્રમાણમાં બહાર પડી રહ્યાં હતાં. મેં જોયું કે આ પ્રકારનું પ્રેરણાદાયક સાહિત્ય જયવતીબહેને તો વીસ-પચીસ વર્ષ પહરલાથી બહાર પાડવા માંડ્યું હતું. એ પણ માત્ર અનુવાદ નહીં. વિદેશી પ્રેરણાસાહિત્ય વાંચ્યું હોય તેમાંથી કશુંક ઉત્તમ લે, તેને બરાબર તેના મૂળ લેખકના નામ સાથે અવતરણ કે સમર્થન તરીકે મૂકે અને પોતાના વિચાર તેમાં ગૂંથે. નાના નાના લેખ – ઉદાહરણ, અવતરણ અને મૌલિક ચિંતનથી સભર છતાં હળવાફૂલ. બધાને સમજાય. દરેકને રસ પડે. સૌને પોતાની જીવનસફર માટે મઝાનું ભાથું મળે. વૃદ્ધાવસ્થાનું સ્વાગત કરતાં પૉઝિટિવ લેખોની પહેલ પણ કદાચ એમણે જ કરી. તેમને વહેલી મળી હોત તો, વધારે મળી હોત તો, એવો અફસોસ થાય ત્યારે એમનો હસતો ચહેરો દેખાય છે. જાણે કહેતા હોય, ‘આટલું મળ્યા એ પણ ઓછું નથી, ખરું કે નહીં ?’
હવે તો અમારા પરિવારમાં જયવતીબહેનના પુસ્તકો ભેટમાં આપવાનો રિવાજ થઇ ગયો છે.
